Szczegółowe przepisy dotyczące wag oraz wymogów dotyczących ich użytkowania zawarte zostały w Prawie o miarach – ustawie z dnia 11 maja 2001 r. (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 636 z późn. zm.).
Ustawa definiuje wszystkie pojęcia, jak również wprowadza przepisy dotyczące legalizowania wag i terminy wykonywania legalizacji.
Zgodnie z obowiązującym prawem,legalizacji (czyli sprawdzeniu czy określone urządzenie spełnia wymagania i poświadczeniu tego faktu dowodem legalizacji) podlegają urządzenia używane w szczególności w takich branżach jak:
- Handel
- Przemysł
- Medycyna i ochrona zdrowia
- Ochrona zdrowia i środowiska
- Ochrona praw konsumenta
- Ochrona bezpieczeństwa
- Porządek publiczny
Zanim waga trafi do sprzedaży producent ma obowiązek wykonać zatwierdzenie typu, czyli wykazać, że dane urządzenie spełnia wymogi techniczne i metrologiczne. Wagi, które nie mają zatwierdzenia typu nie mogą – zgodnie z obowiązującymi przepisami – być użytkowane w obrocie gospodarczym i legalizowane.
Zatwierdzenie typu jest podstawą do legalizacji wagi. Ustawa wyróżnia dwa typu legalizacji:
- Legalizację pierwotną (jednostkową), której dokonuje producent przyrządu pomiarowego przed wprowadzeniem na rynek
- Legalizację ponowną, wykonywaną po upływie wyznaczonych terminów
Dowodem legalizacji jest cecha umieszczana na urządzeniu oraz dodatkowo świadectwo legalizacji.
Według aktualnych przepisów wszystkie nowe wagi wyprodukowane po 01.05.2004r aby mogły być używane do obrotu handlowego muszą posiadać certyfikat europejski CE i znak metrologiczny M. Wagi nie spełniające tego wymogu nie mogą uczestniczyć w bezpośrednim obrocie handlowym.
Poniżej przedstawiamy wzór tabliczki znamionowej który ułatwi Państwu sprawdzenie do kiedy ważna jest legalizacja wagi po ocenie zgodności.
waga jest ważna do 30 listopada roku w którym została wyprodukowana + 3 lata.
Terminy ważności oceny zgodności dla wag nieautomatycznych wg roku jej przeprowadzenia
- wagi posiadające oznaczenie CE 14 – do końca listopada 2017
- wagi posiadające oznaczenie CE 15 – do końca listopada 2018
- wagi posiadające oznaczenie CE 16 – do końca listopada 2019
Legalizacja ponowna jest wymagana po upływie podanych wyżej terminów, jak również po instalacji wagi w nowym miejscu. Powodem ponownego sprawdzenia może być również uszkodzenie i zniszczenie cech legalizacyjnych oraz naprawa wadliwego urządzenia.
Jeśli posiadają Państwo wagę wprowadzoną do obrotu przed 01.05.2004r lub waga jest po ocenie zgodności ale była już przeprowadzona legalizacja ponowna, legalizacja jest ważna przez 25 miesięcy.
Jeśli nie posiadają Państwo aktualnego świadectwa legalizacji datę ostatniej legalizacji można sprawdzić natabliczce znamionowej wagi. Powinny się znajdować tam 3 cechy.
1. określa urząd miar, który wykonał ostatnią legalizację np. 3PL1 oznacza Obwodowy Urząd Miar Wrocław
2. określa rok legalizacji (cyfry arabskie)
3. określa miesiąc legalizacji (cyfry rzymskie)
Legalizacji podlegają wszystkie wagi, których okres ważności legalizacji/oceny zgodności się skończył lub zostały naruszone cechy zabezpieczające.
Kiedy potrzebne jest wzorcowanie wagi?
Norma PN-EN ISO 9001 luty 2009, mówi, że:
7.6 Tam, gdzie niezbędne jest zapewnienie wiarygodnych wyników, wyposażenie pomiarowe należy wzorcować i/lub sprawdzać w ustalonych odstępach czasu lub przed użyciem w odniesieniu do wzorców jednostek miary powiązanych z międzynarodowymi lub państwowymi wzorcami jednostek miary.
Bezpośrednią przyczyną stosowania wzorcowania, są między innymi wymagania systemów zarządzania takich jak ISO, oraz wymagania prawne.
Wzorcowanie wagi wymagane jest na przykład w momencie, gdy waga służy do rozliczeń emisji CO2.
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sposobu monitorowania wielkości emisji substancji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji zobowiązuje prowadzącego instalację do stosowania sposobu monitorowania wielkości CO2 opartego na najwyższym poziomie dokładności. Jednym z elementów uwzględnianych przy określaniu poziomu dokładności wg rozporządzenia jest dokładność określenia ilości zużytego paliwa. Metodą pozwalającą prowadzącemu instalację na określenie ilości zużytego paliwa z najwyższą dokładnością jest wzorcowanie wag dające najmniejszą niepewność pomiaru. Wykonując pomiar ilości zużytego paliwa na wadze i dodatkowo znając błędy wskazań wag oraz niepewność ważenia, otrzymujemy najlepszą drogę do uzyskania najwyższego poziomu dokładności.
Wzorcowanie wag wykonujemy poprzez laboratorium posiadające akredytację PCA.
Legalizacja a wzorcowanie wag
Po wykonanej legalizacji Klient otrzymuje świadectwo legalizacji w którym określona jest decyzja o spełnieniu wymagań opublikowanych w właściwym Rozporządzeniu Ministra Gospodarki . W świadectwie legalizacji nie znajdziemy informacji o stwierdzonych błędach i niepewności wyznaczenia tych błędów w zakresie pomiarowym przyrządów. Świadectwo stwierdza jedynie, że waga mieści się w błędach granicznych przewidzianych dla wag tego typu.
Na życzenie klienta wykonywane jest również wzorcowanie wag, czyli określenie jaka jest relacja między wskazaniami, a ciężarem wzorca.Wynikiem wzorcowania jest wyznaczenie błędu i niepewności wagi lub innego przyrządu, które zamieszcza się w stosownym świadectwie wzorcowania. Błąd jest różnicą pomiędzy wartością masy wzorca i wskazaniem wagi. Niepewność określa się jako granice rozrzutu wyznaczonego błędu pomiaru.Wzorcowanie służy nam do oceny stanu metrologicznego i przydatności w użytkowaniu wagi.
Z powyższego należy wnioskować, że każda waga służąca do rozliczeń handlowych wymaga legalizacji a tylko niektóre z nich dodatkowo wzorcowania.
W razie wątpliwości prosimy o kontakt.